Onderneming en Financiering, Aflevering 2 2019

Klimaatverandering en de rol van DNB

Mr. V.Y.E. Caria

Ten tijde van het schrijven van dit redactioneel heeft de Nederlandse kiezer zijn stem laten horen bij de Provinciale Staten-verkiezingen en bij de Europese verkiezingen. Een van de grote thema’s van beide verkiezingen was ‘het klimaat’ en een vraag die de politieke gemoederen steeds bezighield, was of de kiezer ‘vóór of tegen het klimaat’ zou gaan stemmen. De meningen binnen Europa bleken wat verdeeld.
Wat heeft De Nederlandsche Bank (DNB) hiermee van doen? Op het eerste gezicht niet zoveel, in ieder geval niet met de verkiezingen. Maar des te meer met de discussie over het voorkomen van klimaatverandering.

Klimaatverandering heeft in de geschiedenis van de aarde altijd plaatsgevonden. Sinds enkele decennia staat specifiek de rol van de mens in de discussie over klimaatverandering centraal. De gedachte is dat de stijging van de gemiddelde temperatuur met 0,85 graden sinds het begin van de twintigste eeuw zeer waarschijnlijk wordt veroorzaakt door menselijke activiteiten, met name door de uitstoot van broeikasgassen. Temperatuurstijgingen van meer dan 2 graden zouden grote veranderingen meebrengen voor mens en milieu. En zo werden er internationaal verschillende verdragen en akkoorden getekend, waaronder het Klimaatakkoord van Parijs, dat een mondiaal plan uitwerkt om de opwarming van de aarde te beperken tot onder de 2 graden.

Zo kom ik op de financiële sector. Deze zou een cruciale rol spelen bij het beperken van de opwarming van de aarde, met name door de rol die de financiële sector zou hebben bij het heroriënteren van particulier kapitaal naar duurzamere investeringen.¹x Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Europese Raad, de Raad, de Europese Centrale Bank, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s, Actieplan: duurzame groei financieren (COM(2018)97 final), p. 1. De Europese Commissie heeft in dit kader in maart 2018 een actieplan voor financiële duurzame groei gepresenteerd, waarin de volgende tien initiatieven zijn opgenomen die gericht zijn op de financiële sector: (1) het opzetten van een EU-classificatiesysteem voor duurzame projecten, (2) het creëren van normen en labels voor groene financiële producten, (3) het bevorderen van investeringen in duurzame projecten, (4) het integreren van duurzaamheid in financieel advies, (5) het ontwikkelen van duurzaamheidsbenchmarks, (6) het beter integreren van duurzaamheid in beoordelingen en onderzoek, (7) het verduidelijken van verplichtingen van institutionele beleggers en vermogensbeheerders, (8) het opnemen van duurzaamheid in de prudentiële vereisten, (9) het versterken van openbaarmaking inzake duurzaamheid en boekhoudkundige regelgeving, en (10) het bevorderen van duurzame corporate governance en het verminderen van kortetermijndenken op kapitaalmarkten. Bij sommige initiatieven heeft de Europese Commissie aangegeven dat deze de vorm van een wetgevingsvoorstel zullen aannemen.

DNB heeft in de discussie over het voorkomen van klimaatverandering en de rol van de financiële sector al eerder een positie ingenomen. In een rapport uit 2017 beschrijft DNB de impact die klimaatrisico’s op de Nederlandse financiële sector hebben, en geeft zij aan klimaatrisico’s steviger te willen verankeren in haar toezicht.²x DNB, De Nederlandse financiële sector veilig achter dijken. Een nadere verkenning naar klimaatgerelateerde financiële risico’s, 2017, p. 4. Daarnaast heeft DNB een voortrekkersrol in het Network Greening Financial System, een samenwerkingsverband van centrale banken en toezichthouders. Valt het toezicht op klimaatgerelateerde risico’s binnen de reikwijdte van het mandaat van DNB? Naar ik begrijp is DNB van mening dat dit wel zo is.³x ‘Let’s dance’, keynote speech van Frank Elderson (DNB) bij de Global Capital Sustainable & Responsible Markets Forum, 4 september 2018. Zie ook over dit onderwerp W. Kloosterman & M. Kuilman, Klimaatrisico’s, aansprakelijkheden en enkele toezichtrechtelijke aspecten, MvV 2018, afl. 10, p. 295-303. DNB is belast met het prudentieel toezicht op financiële ondernemingen. Prudentieel toezicht ziet op de soliditeit van financiële ondernemingen en de stabiliteit van het financiële stelsel. DNB toetst in dit kader ook of financiële ondernemingen aan de eisen van een integere en beheerste bedrijfsuitoefening voldoen (art. 3:10 jo. art. 3:17 Wet op het financieel toezicht (Wft)). Hieronder valt het beheersen van financiële risico’s. Mogelijk zou DNB op basis van deze artikelen uit de Wft klimaatrisico’s in haar toezicht kunnen betrekken.⁴x Zie Kloosterman & Kuilman 2018, p. 301.

Een interessante ontwikkeling, die nog volop in beweging is. Wel kan al worden gezegd dat het voorkomen van klimaatverandering toezichtrechtelijke implicaties gaat hebben voor de financiële sector.

Noten

1 Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Europese Raad, de Raad, de Europese Centrale Bank, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s, Actieplan: duurzame groei financieren (COM(2018)97 final), p. 1.
2 DNB, De Nederlandse financiële sector veilig achter dijken. Een nadere verkenning naar klimaatgerelateerde financiële risico’s, 2017, p. 4.
3 ‘Let’s dance’, keynote speech van Frank Elderson (DNB) bij de Global Capital Sustainable & Responsible Markets Forum, 4 september 2018. Zie ook over dit onderwerp W. Kloosterman & M. Kuilman, Klimaatrisico’s, aansprakelijkheden en enkele toezichtrechtelijke aspecten, MvV 2018, afl. 10, p. 295-303.
4 Zie Kloosterman & Kuilman 2018, p. 301.